22 jan 2025 (Laatste aanpassing 24 jan 2025)   nauwlijks ;-)

Ik ken maar weinig mensen die nog nooit gehamerd hebben. En het ding werkt in bepaalde opzichten zo makkelijk dat vrijwel iedereen daar ook resultaat mee behaald heeft. Toch doet de veelheid aan vormen en toepassingen vermoeden dat er hier en daar iets van handigheid, techniek of kunde bij nodig zou zijn.

Maar nee hoor, met de achterkant van je stiletto high heel kun je zo te zien net zo goed een spijker inhengsten als met een Martinez 15oz M1 Titanium Framing Hammer. En als je ze omdraait wordt het bij allebei lastig.

Neemt niet weg dat er wel tips en handigheidjes zijn waar je soms niet eens zo snel aan gedacht had, of waardoor duidelijker wordt dat de timmerman 2 slagen nodig heeft voor de 15 die jij gebruikt voor dezelfde spijker.

Ik werk vaak met een hamer. En ik sla ook wel naast de beitel op mijn hand. Misschien wel daarom verbaas ik me mateloos over de hoeveelheid* mensen die denkt dat het erg is als je op je vingers slaat. Dat eerste tikje om hem vast te zetten, zelfs als je mis zou slaan, doet mij niets. Ja, met dat velletje tussen duim en wijsvinger tussen hamer en beitel. Dat voel je. Dan sla je meestal ook net even flink door. Maar een spijker…?! Daar? Ik kan het me nauwelijks voorstellen.
Het aantal filmpjes op internet over met de hamer al dan niet op je vinger slaan is echter zo groot dat ik misschien wel slachtoffer ben geworden van beroepsdeformatie. Het enige wat ik me kan voorstellen bij hamers en spijkers en vingers, is dat je nagel te klein is om vast te houden, ofwel je vingers te dik. En daarvoor zag ik hier en daar aardige tips. Maar daarom dus, omdat ik misschien een zekere hamerblindheid heb opgelopen, hoop ik dat ik niet al te ingewikkelde, geavanceerde trucs heb opgetekend (beter gezegd: naar toe heb gelinkt nadat anderen ze hadden opgenomen). En ik laat hier een knoop in de zakdoek om dat in de gaten te houden. Er zit toch wel één tip in om te zorgen dat je niet op je vinger slaat?


Alles begint met gewoon: Hoe moet je met één hand slaan? Hoe hou je hem vast? En ik heb daar maar gelijk een setje video's van. Er zijn veel video's over het correct inslaan van spijkers en het correct slaan van metaal als smid. Ik heb er ook een steenbewerker (beeldhouwer) bijgevoegd. Verschillende filmpjes geven verschillende adviezen. Maar er zijn ook zat overeenkomten.


Een soepele slag. Deze timmerman weet daar alles van. Fascinerend.

Zie hoe hij de hamer lichtjes vast heeft. Tussen duim en wijsvinger. Niet helemaal aan het einde van de steel.
Ik hou altijd in mijn achterhoofd dat ik hamer, op het moment van impact als het ware “vrij” laat bewegen. Dat ik geen kracht meer op de hamer uitoefen om hem sneller, of met meer kracht te laten neerkomen. Dat zie ik bij hem ook, al benoemt hij dat niet met zoveel woorden.
Het vergt enige oefening om als het ware steeds precies de hamer los te laten op het moment van inslag (en alleen dan), maar dat levert wel op.

Door de hamer iets meer in het midden vast te houden, kan hij die “break” beter uitvoeren, met gewicht aan twee kanten krijgt hij er met minder kracht een snellere slinger in. Met de draaias van de hamer tussen duim en wijsvinger. Dat is één van de dingen die bepalen of een hamer “goed in de hand ligt”, of goed “uitgebalanceerd” is.
Bijkomend (ook groot!) voordeel is dat het liften van de kop (het optillen van de hamer), doordat het draaipunt verder naar het midden zit, dan wel de arm korter is, ook minder kracht kost! Alleen maar voordelen!



Dit is een smid. Hij werkt met betrekkelijk lichte hamers (voor een smid, wel te verstaan).

Deze slaat meestal op dezelfde manier. Op dezelfde plaats(en). Van oudsher is de beste slag al vastgesteld. Hij laat goed zien dat je je lichaam moet gebruiken. En dat je met een beetje logisch nadenken ergonomisch veel kunt sturen... Oefen en strek.
Krijg je er een tip van mij bij: Niet te lang achter elkaar slaan! Sla maximaal een paar minuten intensief en rust dan even, al is het 10–20 seconden of zo. Gebruik die tijd om je voortgang te controleren, van afstand je werk nog eens te overzien, of na te gaan of je wel op de meest doeltreffende manier bezig bent.



En hier dan een steenhouwer of beter gezegd een beeldhouwer.

Hij heeft het specifiek over één techniek. Ik denk dat hij bedoelt dat je voor ander beeldhouwwerk andere technieken nodig hebt. Ik denk nu zo gauw even aan het hakken van bijvoorbeeld de sluier van deze maagd… Helemaal zeker hoe je dat precies doet weet ik het niet, maar de laatste slagen zijn gegarandeerd niet met je hamer boven je schouder.

Zijn aanpak voor ergonomie is fundamenteel anders dan die van de smid. Welke beter is weet ik niet en maakt ook niet eens uit. Beide hebben ze nagedacht en getraind wat ze de prettigste en meest ergonomische slag vonden, waar ze energie konden sparen, hoe ze zuiver konden slaan. En die hebben ze aangeleerd.



Er zijn veel meer filmpjes. De één concentreert zich op dit, de ander op dat. Laat ik samenvatten dat je de hamer met zo min mogelijk inspanning zo veel mogelijk kinetische energie moet geven. Op het moment van impact moet je zien iets van de energie terug te winnen, en vooral zorgen dat de klap niet in je lichaam doorwerkt. Dat is realiseerbaar. Blijf nadenken onderweg.



Dit is even weer andere koek. Werken met de voorhamer.

“Don't do this alone” bedoelt hij.

Ten eerste: Laat je niet opnaaien voor die hamerkus – zeker als je de andere kant van de de steel niet ziet met die 7¼ kg (hé, het gewicht van een kogelslingerhamer!)

Hij houdt de hamer op één plaats vast en slingert hem rond. Zo kun je zat snelheid genereren. Maar zo langs je lichaam in één vlak bewegen is geen kattenpis. Dat vergt oefening en sledges zijn zwaar.
Die uitleg over waarom je je hand niet heel hoog op de steel, tegen de kop aan, moet vasthouden als je dat paaltje of wat mij betreft een spijker of beitel gaat slaan, daar kan ik volmondig mee instemmen. Zo kun je namelijk wèl hard op je vinger slaan met een spijker, tot ziekenhuisbloedens aan toe!
Met zo´n sledge krijg je eventueel wel fikse klappen op je lichaam te verwerken. Kijk nog maar eens naar die hamerkop als hij een paaltje net niet helemaal recht op z´n ei raakt. Dan zwikt de hamer, en je handen en polsen erbij. En aangezien hij hem blijft rondslingeren (niet echt loslaat) lijkt mij dat er wel wat trilling op je armen opgevangen wordt…

Geen directe tip maar kun je zo zien: laat de hamer op de grond rusten waar hij neerkwam als je hem niet gebruikt. Ook niet een beetje verplaatsen. Sledges zijn zwaar.



Die pro hierboven had het al over eigen techniek en dat je die vanzelf krijgt.

Deze man raakt hem ook behoorlijk hard. Maar fundamenteel andere invalshoek.

Er is vrijwel niets hetzelfde. Voeten naast elkaar, hamer met één hand omhoog, Van recht boven z´n hoofd, recht naar beneden. En dan trekken aan die steel “like a man possessed”. Het betere werk. Je hoort niemand meer over ‘flick of the wrist’… Hij trekt zo hard aan de steel dat z´n voeten bijna van de grond komen. Heerlijk. Ze hebben daar trouwens puik beton.
Zwikken van de hamerkop zal minder vaak gebeuren als je kaal de grond slaat, bovendien kan hij de grip op het allerlaatst eventueel nog net loslaten omdat hij het hele zaakje toch weer gewoon op gaat tillen.

Je kunt met beide gasten uitstekend Kop–van–Jutten, maar ik zou één voor één doen.



Ook een manier…

Dit is een zeer buigzame steel aan een voorhamerkop. Zulke worden toch nog wel regelmatig gebruikt, vaak in steengroeven maar soms ook wel in de bouw bij slopen. Ze kunnen een nog langere steel hebben, en dan kun je nog even beter afstand houden van vallend materiaal. Je zult vast even moeten wennen aan slaan met zo´n buigzame steel. Maar de truc zit hem erin dat je de kop nog net even dat extra stukje vaart, impuls mee kunt geven, en op die manier met minder kracht meer kunt bereiken. Bovendien, misschien wel het belangrijkste: ik denk dat de impact op je handen, armen, schouders, nek, rug en tenen aanzienljik afgezwakt wordt door zo´n flexibele schacht. Ook als je kop “zwikt” van een splijtpen of beitel af.



cisseleerhamer vasthouden

Dit is een Japanse chasing hammer. Je slaat naar jezelf toe in Japan, in de rest van de wereld sla je natuurlijk van jezelf af. Japan heeft hamerdingen altijd even net anders. Ontspanning. As over de duim en wijsvinger. Je moet in het goede ritme komen. De zang van de hamer(s). Prachtig.



Hier een aardig dingetje om vuur maken.

Gewoon en simpel. Sla ijzer rood-heet en maak daar je vuur mee aan. Waar heb je eigenlijk vuur voor nodig als smid? Oh ja, vroeger met een dubbeltje op de trambaan. Dat werd ook heet. Intrigerend filmpje.



Why two hammers?

Nou, daarom! Om snel te kunnen werken! Of… wacht eens even, ahh, doet hij dat zo…



3 hamers kan ook.

Goed. Hele trukendoos open! Ik kan nog steeds niet bepalen of het getruct is of niet! Geniaal. Zover ben ik nog niet.



Ai, ai. Dat ziet er niet erg getruct uit!

Goed verhaal. Ik zei al: “Kijk uit met deze challenge”, maar daar blijf ik bij.



Bang om op je vingers te slaan omdat die spijkertjes zo klein zijn?

Dan heb ik hier het ideale filmpje om dat te voorkomen! Snel stofferdersnageltjes zetten met één hand. Die zijn vaak erg klein. Zo klein dat je ze eigenlijk niet met duim en wijsvinger kunt vasthouden als je ook nog ruimte wilt houden voor je hamerkop. Ik hoop wel dat iedereen z'n eigen bak nagels heeft… Dit hoort ondertussen bij de verloren ambachten. Jammer, zeker die grap met meerdere maten of soorten nagels.



Als je dan toch met je hamer rondloopt, dan maar geljik handig gebruiken ook.

(vertaald iets van: Geheime functie hamer. Deze ken je niet!) молотка, hamer in het Russisch. Hij past een simpele hamer een beetje aan zodat je er snel een aantal vaak voorkomende metingen mee kunt doen. Niet gek. Ik zou nog wel benieuwd zijn wat hij vertelt over het klemmen van de hamer in hand en biceps.
Okee. Hij blijkt het te hebben over of de lengte van de schacht goed bij jou past.



Altijd leuk: hamerfeestje.

Dat hakt er lekker in! Ze doen natuurlijk niet àlles beter. Maar schoenen met flinke punten en klaphamers, dat zit wel snor daar.



Altijd lastig: Draadje strak trekken.

Hij schijnt er eigenlijk nog een andere truc voor te hebben op z'n hamerkop, een gaatje wat hij nu niet gebruikt. Maar goed verhaal.



Hou de spijker goed vast zonder handen.

Dit zal toch al wel een vrij oude truc zijn, denk ik zo. Maar daarom niet minder handig!



Er zijn tientallen vormen klauwhamers.

Maar soms kun je gewoon niet goed kracht zetten. Zeker niet met die moderne stiletto rip claws. Dan helpt dit perfect.



En dit ook:

Ja, dat geeft wel wat hefboom. Je moet voor deze grappen wel een beetje bij de spijkerkop kunnen. Verder ideaal.



Magie is in het hout

Ik zie niets geks. Tot aan het eind. Geinig.



Je kunt bepaalde tools na een tijdje overal voor gebruiken.

En je kunt er zo mee staan te hannussen. It's a state of mind, maar ik heb ook z'n dingetje, een paleerijzer, waar ik de gekste toepassingen voor heb. Maar ik zou wel even moeten denken hoe ik deze stapel vrij krijg met m´n paleerijzer, en ondertusssen heeft die timmerman dan alles al aan elkaar gespijkerd…



Splagaat of split

Wist ik niet. Ik doe wel de nagel plat leggen en een deuk maken met de kop ‘om de nerf te breken’. Dat werkt ook wel. Maar dit, nooit gezien. Dat bedoel ik.



Scheef timmeren

Logisch eigenlijk! Zeker als je ze alternerend naar links en naar rechts timmert. Ik heb echter niet het idee dat ik het vaak toegepast zie. Ik ga erop letten, ook bij mensen die schroeven. Goede tip!



Spijkerhouder. Je kunt het natuurlijk zo moeilijk maken als je zelf wilt.

Met de meest geavanveerde magnetische oplossingen, schorten en vasthoudsystemen. Maar dit werkt ook perfect. Als je echt een beetje door gaat slaan vliegen de spijkers denk ik wel om je oren, een elestiekje om de steel om ze in te steken zou daar nog misschien tegen kunnen werken, maar het laden daarvan, en het feit dat je niet ondertussen een nieuwe spijker kunt pakken, ik weet het niet...



Geen nylon hamer bij de hand?

Ziet er mooi uit, zeker dat het zo snel en makkelijk op de kop te monteren is, maar of je er een beetje behoorlijk mee kunt hameren... Daar twijfel ik over. Het is een tip.



Hoe krijg je dat gat in een stenen hamerkop? Nou, zo!

Beter dan een vuistbijl, en het ljikt zo simpel… Je draait er gewoon een gat in, met een steentje. Ik heb er met open mond naar zitten kijken.